33 ص
بزغله شـــــیر میه چپو پنیـــــــــر میه
با ترانهی چولهقزک، روزگاری نه چندان دور، روستازادگان نشابور، گوش به جاری شدن ترنم باران بر دشتهای سرزمین سپیده و نسیم صبح میایستادند. از این دست بسیارند ترانهها، لالاییها، افسانهها، مثلها و ... که پدران و مادران ما، آرمانها و آرزوها، دردها و سوزها، آموختهها و تجربهها، داشتهها و نداشتهها، اندیشهها و باورهای خود را در قالب آنها میریختند و بر محمل گویش کهن و شیرین نیشابوری، سینه به سینه به فرزندانشان میسپردند.
فلکلر (Folklore)
مردمان، همواره با انگارهها، سنتها و میراث حکمتهای زندگی که از گذشتههای دور به آنها رسیده است، زندگی میکنند. این انگارهها، سنتها و حکمتها که از یک سو، حیاتی شفاهی دارند (بر زبان مردم جاریند از طریق زبانی از نسلی به نسل بعدی منتقل میشوند) و از سویی دیگر، بازنمایی از هویت، جهاننگری و دانش عمومی گروهی از مردماند را «فرهنگ عامّه»، «فرهنگ مردم»، «دانش عوام» یا «فلکلر» نامیدهاند.
فلکلر ]فولکلور؛ فلکلور؛ فولکلر[، واژهای فرانسوی است که از دوجزء فلک (folk) به معنی توده، و لور (lore) به معنی دانش، ترکیب یافته است، که نخستین بار آمبروزا مورتن (Ambroise Morton) در 1885 میلادی، آثار باستان و ادبیات توده را folklore نامید. برخی تعریفها برای فلکلر عبارتند از: علم به آداب و رسوم تودهی مردم؛ افسانهها و تصنیفهای عامیانه؛ توده شناسی (فرهنگ معین). فرهنگ عامه؛ مجموعهی عقاید، اندیشهها، قصهها، آداب و رسوم، ترانهها و هنرهای ساده و ابتدایی یک ملت.
فرهنگ عامهی هر منطقه، هر قوم، هر شهر بیان کنندهی آرمانها، اندیشهها و تجربههای ارزندهای است که نسل دیروز را به امروز پیوند میدهد و ارزشها، هنجارها، سنتها و حکمتهای زندگی را به نسلهای بعد منتقل میکند. این سنتها و انگارههای اجتماعی به زندگی مردم، معنی و مفهوم میبخشد و آنها را به ادامهی زندگی دلگرم میکند. پیداست که اگر این وابستگیها از آنها گرفته شود، کار و تلاش و امید و آرزو به بنبست میرسد. پیوند مداوم بین نسلها از رهگذر فرهنگ عامه، باعث پویایی اندیشه، ابتکار و خلاقیت و توسعهی فرهنگی در جامعهی انسانی میگردد. مگر نه اینکه هر بنایی را بر مبنایی باید ساخت و بیجا نگفته اند که «ملتی که گذشتهاش را نشناسد، آیندهاش را نمیتواند بسازد».
با این پیشینه، فرهنگ عامهی هر منطقه و هر گروه از مردم و هر ملت را میتوان در زمرهی میراث فرهنگی آنها به شمار آورد. به عبارتی، فرهنگ عامه میراث شفاهی و معنوی است که بازنمای ارتباط حیات فرهنگی و تاریخی یک قوم یا یک ملت است که با نمودهای گفتاری، رفتاری و موسیقایی ظاهر میشود.
اما از یک سو تحولات پرشتاب اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در دهه های اخیر که پیشرفت و توسعهی فنآوریهای ارتباطی، رسانه ها و وسایل حمل و نقل که جهان و مردمان آن را به ورطهی فرهنگ دیکتهای مصرفی و ماشینی فرو غلتانده، و فرهنگ گونهگون و ریشهدار عامه را متاثر ساخته و به تدریج، آن را کمرنگ و بیمعنا جلو داده است و از سویی دیگر طبیعت شفاهی و حیات سینه به سینهی فرهنگ عامه، آسیبپذیری این گنجینهی ارزشمند را دو چندان نموده است، به نحوی که بسیاری از سنتها، باورها و سایر داشتههای بومی به نفع فرهنگ غولآسای مصرف و ماشین، پای را از اذهان و افواه مردم کوچه و بازار کنار کشیده، فراموش و محو شده و چراغ این میراث رو به خاموشی میرود و اگر در مورد گردآوری، ثبت و پژوهش بر روی آن کاری انجام نشود، در فردایی نه چندان دور، فرصت از دست رفته و آنگاه چیزی به عنوان میراث و بازگوکنندهی هویت جمعی ما باقی نخواهد ماند.
فلکلر و گویش
در این میان گویشهای محلی و منطقهای نقشی اساسی و انکارناپذیر را به عنوان محمل و ظرف انتقال و حیات باورها و سنتهای مردم (یا به بیانی کلیتر، فرهنگ عامه) ایفا میکنند. گویشها به عنوان یکی از گونهها و اشتقاقات زبان مادر، علاوه بر کارکرد محمل انتقال فرهنگ مردم، به مثابهی پاسگاه و گنجینهی واژهها، اصطلاحات و تعبیراتی که در زبان مادر به فراموشی سپرده شدهاند و یا کاربرد خود را از دست دادهاند نیز قابل توجهاند و از نگاهی دیگر گویشها به لحاظ حیات پویا و طبیعیشان بر زبان عوام، مولد اجزا و ترکیباتی غنی هستند که، مطالعه و استخراج و بکارگیری آنها میتواند موجب غنای زبان مادر گردد. گویش نیشابوری نیز از این دسته است، دارای قدمتی دیرینه، پر از فراز و فرود در مسیر تاریخ، گنجینهای سرشار ناشی از ارتباط و تطور فرهنگی اقوام گوناگون .... در بازنمایاندن گوشهای از قابلیتهای گویش نیشابوری شما را به مقالهی ارزش گویش نیشابوری ارجاع میدهیم.
در راستای معرفی گویش نیشابوری، اینجانب به همراهی گروهی از دوستان علاقهمند به فرهنگ و هویت ابرشهر ایرانزمین در کلوب نیشابور به ویژه مساعدت مدیر پرتلاش کلوب –دهلیزشرق- بر آن شدیم گوشهای از کار را گرفته و با استخراج و ثبت بخشی کوچک از واژگان گویش نیشابوری که به سان پایه و محملی برای کار در سایر حوزههای فرهنگ شفاهی مردم نیشابور است، اقدامی هرچند مبتدی، کوچک و آزمایشگونه در این حوزه به انجام برسانیم. باشد که پژوهشگران نیشابوری و نیشابور دوستان و نیز نهادهای فرهنگی ذیربط، همچون گذشته با نگاهی کاربردی و ارزشی به این حوزه نیز نگریسته و وارد این میدان شوند تا گویش نیشابوری و بطور کلیتر فرهنگ عامهی نیشابور، آن گونه که به حق شایستهی آن است معرفی شود و نیز به عنوان میراثی نیک که نشان از دانش و باورهای مردمان حکیم ابرشهر سنتی و باستانی دارد، در اختیار آیندگان قرار گیرد.
... ققنوس شرق ...
برخی دستاوردهای گردآوری واژگان نیشابوری را به شرح زیر میتوان بر شمرد:
شایان ذکر است که:
33 ص
مجموعه اجزای مختلف ماستر پلان طوری ترتیب گردیده که 6 فیصد آهنگ رشد عمومی را در سکتور زراعت فراهم نماید. بدان اساس عواید زراعت طی 12 سال دو برابر خواهد شد. این آهنگ رشد بدلیل رونما شدن افزایش بزرگ در عاید و استخدام بخش غیر زراعت پیشه دهات، کدام تغیر قوی را در توزیع عواید دهات همراه نداشته و یا مقدار بهبودی حقیقی را درآن بوجود خواهد آورد. بدین معنی که مجموع عواید روستا از آن طریق نیز دو برابر میگردد. هرگاه سکتور شهری تمام رشد نفوس دهات را جذب نماید، طی این مدت عواید سرانه اهالی روستا دو چند میگردد. با در نظرداشت وضع کنونی رشد بسیار سریع جمعیت، مطابق معیارهای جهانی رسیدن به این هدف را مشکل مینماید. این ارقام بر استنتاج تخمینی از فصل های جداگانه این پلان متکی بوده و از این لحاظ بدست آمده است تا حدی یک تخمین معقول میباشد.
احتمالأ کمتر از مناصفه مجموع سرمایه گذاری پلان مستقیماً به هدف رشد معطوف میباشد. زیرا سرمایه گذاری های عمده در بازسازی فزیکی زیرساخت ها و انکشاف سرمایه بشری بیرون از این اهداف ماستر پلان قرار میگیرد. معقول خواهد بود گفته شود که مناصفه مبلغ مجموع سرمایه گذاری با اولویت بندی محتاطانه و تخصیص به اجزای در برآورده شدن این رشد ستراتیژی، ضروری خواهد بود.
ناگفته هویداست که سرمایه گذاری های دیگر پلان را نیز نمیتوان فاقد اولویت دانست. بطور مثال سرمایه بزرگی برای احداث جنگلات بکار برده می شود که نه فقط برای زراعت، بلکه برای کشور حایز اهمیت میباشد. چه این تضمین یک رشد زراعت پایداری را بوجود آورده میتواند. بهمین گو نه سرمایه گذاری قابل ملاحظه ای برای ذخایر اضطراری غذا، تخصیصیه های معطوف به مقابله با ناداری و فقر ارائه گردیده که فواید اینها با رشدیکه بوسیله اعداد فوق ارائه شده، کاملاً کم میباشد.
ماستر پلان طی یک فرایند طولانی، مغلق و بسیار فراگیر که جلسات بزرگ و کوچکی را به سطح ملی و ولایات احتوا می نمود، انکشاف داده شده است. کمیته های بزرگی از افغانها و متخصصین خارجی فصل های جداگانه آنرا تهیه نموده اند. آن کمیته ها و دیعه خود را که بازتاب دهنده محصول مساعدت های اساسی خارجی میباشد، درآن طور شایسته بجا گذاشته اند. نیرومندی ماستر پلان وابسته به آن فصل ها میباشد که شرح مبسوط دورنما و نقطه آغاز کار مشرح به تطبیق گذاری پروژه های آماده شده را در بر می گیرند.
این فرایند به عدم تجانس زیاد در ارائه موضوع منجر شده که چاشنی این طعم در متن و این خلاصه عمومی بر جای مانده است. معهذا یک عده اولویت ها درین ضمن تصریح گردیده اند. اینها شامل مصئونیت غذایی، باغداری و مالداری می شوند که از طرف وزارت زراعت، مالداری و مواد غدایی قبلاً نیز مورد تأکید قرار گرفته بودند.
پلان سرمایه گذاری برای یک دوره بعدی پنج ساله مجموعاً به 1768.32 ملیون دالر بالغ می شود. این مقدار سرمایه گذاری، سرمایه ضروری برای سکتور ثانوی آبیاری را در بر نمی گیرد، زیرا فصل مربوط به آن هنوز توسط گروپی از کارشناسان تحت کار قرار دارد. تخمین های اولیه آنها اینست که سکتور ثانوی آبیاری طی پنجسال در حدود 688 ملیون دالر ضرورت خواهد داشت. اما البته در اینجا احتمال یک مقدار تداخل حسابی را نیز نمیتوان از نظر دور داشت. این رقم دست آوردهای سریع را بسوی اهداف مهمی را که درباره آنها توافق عمومی وجود داشت، احتوا مینماید. این پلان همچنان مبالغ هنگفتی برای آن وظایف را در بر می گیرد که از مسئولیت حکومت است (مثل ذخایر مواد غذایی اضطراری) و اخیراً توسط موسسات بین الملل ( از جمله پروگرام غذایی جهان) فراهم میشود. بناً در صورت ضیقی بودجه اینگونه سرمایه گذاری ها را میتوان بدست تعویق سپرد. به گونه یک مثال دیگر، حجم سرمایه گذاری برای باغداری گرچه بسیار بزرگ معلوم میشود، اما گستردگی آنچه که باید به دست آید و حجم خالص رشد سکتوری آن این فکر را تقویه مینماید که نمی شود از آن انصراف نمود. تصمیم گیری در باره این موضوعات در حیطه صلاحیت تهیه کننده گان ماستر پلان نبود. در موارد دیگر وقتی که مساعی برای کارآغاز میگردد. تفصیل موضوع به تحلیل پروژه گذاشته شده است، بالاخره، انکشاف دادن یک پلان فراگیر برای وزارت زراعت، مالداری و مواد غذائی به خودی خود باید این سند را پیگیری نماید. انکشاف اقلام بودجوی وزارت عمدتأ در فصل های جداگانه جای داده شده است. با وصف این، برای یک پلان فراگیر سرمایه گذاری به وزارت زراعت، و مواد غذائی لازم است تا همه آنها را با هم مدغم و توحید کرده بتواند. در هرحال، بخش زیاد بودجه انکشافی وزارت زراعت و مواد غذائی محتملأ مربوط به پروژه هائی میشود که در انطباق با اولویت های کالائی و وظیفوی تنظیم شده اند، تا به تمایل وزارت.
ماسترپلان، چهارچوب پلان و ستراتیژی 2004 را برای احیاء و انکشاف سکتور زراعت تفویض مینماید. در اقتصاد پرتحرک افغان با موازات توسعه دانش و مهارت ها، خیلی چیزها تغیر کرده است و اینها به دگرگونی های قابل ملاحظه ای در ارتباط به بسیاری موضوعات منجر شده اند. به خصوص آگاهی از نقش وزارت و اولویت های آن به اندازه زیاد تکمیل شده است.
33 ص
مقدمه: کلزا میزبان تعداد زیادی از حشرات و بیماری های گیاهی می باشدو حشرات آفت کلزا در وهله اول آفات خاص خانواده گیاهی Crucifer محسوب می شوند. تعدادآفات مورد نظر بسیار زیاد بوده ولی مهمترین آفات آن شامل: کک های نباتی- که بذور کاشتنی باید با حشره کش ها ضدعفونی شوند تا از آلودگی به ابن حشرات بالغ این آفات کاسته شود-، کک ساقه کلم یا Phylliodes chrysocephala یکی از مهمترین آفات کلزای زمستانه در اروپا محسوب می شود که بالغین آن نه تنها روی برگ ها ایجاد سوراخ می کنند بلکه لاروها نیز داخل ساقه و قاعده گیاه ایجاد تونل می نماید. سرخرطومی های ساقه Ceutorhynchus napi و C. pallidactylus داخل ساقه تونل حفر نموده و آفت زمستانی کلزا در اروپا هستند. پروانه های آفت مانند شب پره پشت الماسی Plutella xylostella ، Mamestra configurata و Loxostege sticicalis نیز در اروپا به کرات دیده می شوند ولی در کانادا با تغذیه از برگ و غلاف ها خسارت شدیدی وارد می کنند. سوسک های پلن خوار نیز از جوانه ها و گلهای کلزای زمستانه و بهاره تغذیه می کنند کنترل شیمیایی این آفات با توجه به گلدار بودن مرحله خسارت و وجود زنبور عسل و حشرات مفید دیگر بسیار مشکل و پیچیده است. سرخرطومی غلاف Ceuthorynchus assimilis یک آفت اقتصادی در کلزای زمستانه در اروپا است اما مگس غلاف هم به کلزای بهاره و هم زمستانه حمله می کند. هردو آفت تخم خود را درون غلاف ها گذاشته و لارو روی بذور رسیده تغذیه می کند. سن های Lygus مانند Lygus elisus و L. lineolaris اخیرا خسارت اقتصادی به محصول بهاره در کانادا وارد می کنند. در حالی که L. rugulipennis به گیاهچه های تابستانه در سوئد حمله می نماید. مگس ریشه یا گونه های Delia spp. خسارت اقتصادی به مزارع کلزای بهاره در غرب کانادا وارد نموده که تخم های آفت در قاعده گیاه گذاشته شده و لاروها درون ریشه در زمان گلدهی و بذر دهی گیاه تونل حفر می کنند. جمعیت بالای گونه های شته خسارت مستقیمی با تغذیه از شیره گیاه وارد می کنند. در مناطق خشک این شته ها بندرت در کانادا مهم هستند ولی انتقال ویروس های گیاهی به خصوص در چین آنها را مهم جلوه می دهد.
33 ص
از سالیان بسیار دور، بشر همواره به طرق مختلف سعی در تأمین غذای خود و دامهایش را داشته است و در طی اعصار گوناگون از شیوه های مختلفی استفاده کرده است که همواره سیری صعودی به سمت افزایش عملکرد محصول را داشته است.
در ابتدا؛ عملیات کشاورزی توسط انسان و دام و بوسیلۀ ابزارآلات چوبی بسیار ساده انجام می گرفت. سپس با پیدایش آهن؛ از آن برای ساخت انواع خیش ها استفاده شد. این سیر تکامل استفاده از وسایل و ابزار آلات همچنان ادامه یافت تا اینکه موتور بخار در اواخر قرن 18توسط جیمز وات اختراع شد. صد سال بعد، یعنی اواخر قرن نوزدهم در تراکتورهای زراعی غول پیکری که برای مزارع وسیع امریکا ساخته شده بودند؛ موتور بخار بکار گرفته شد. لیکن بعلت محدودیت های فراوان از قبیل بازدهی پایین و ابعاد بزرگ و وزن زیاد موتورهای بخار جای خود را به موتور های احتراق داخلی دادند و از اوایل قرن بیستم تا کنون روز بروز بر کیفیت این تراکتور ها افزوده می شود.
این روند که شاید بتوان ابتدای آن را به ده هزار سال پیش نسبت داد را مکانیزاسیون کشاورزی می نامند. مکانیزاسیون کشاورزی به معنای مکانیکی کردن عملیات کشاورزی است و دارای دو معنای عام و خاص می باشد که معنای خاص آن صرفاً شامل تکنولوژی ماشینی و مسائل مرتبط با آن در کشاورزی است. در حالیکه معنی عام مکانیزاسیون تمامی مسائل و تجزیه و تحلیل های کلی مرتبط با کشاورزی و مدیریت آن ها را شامل می شود. مکانیزاسیون را می توان چنین تعبیر کرد که "
مکانیزاسیون، استفاده از تکنولوژی روز در کشاورزی برای توسعۀ
دروگر بشقابی با بازوی جمع شوند ه retractable disk mower
دروگر تراکتور دوچرخ front cutter bar for walking tractor
دروگر چکشی flail mower
دروگر دوار rotary mower
دروگر دو اره ای double knife cutter bar
دروگر دو تیغه ای double knife mower
دروگر ردیف کن harvester windrower
نگاهی به تاثیر متقابل مکانیزاسیون در عملیات خاکورزی:
در اجرای مراحل مختلف عملیات کشاورزی، اهمیت خاکورزی بهعنوان یکی از ارکان اصلی بر کسی پوشیده نیست. بهکارگیری روشهای نوین خاکورزی، از جهت بهبود کیفی و نیز از دیدگاه کاهش فرسایش خاک، حائز اهمیت است.
در عملیات خاکورزی، عوامل مختلفی ازجمله خرد شدن یکنواخت کلوخها، حفظ رطوبت، مواد آلی خاک، تسطیح، کاهش فرسایش و... دارای اهمیت بسزایی است. لذا بخش وسیعی از مبحث مکانیزاسیون همیشه با بهبود شرایط عملیات خاکورزی ارتباط دارد و اهمیت این مطلب، هرگز از دید کارشناسان و صاحبنظران بخش کشاورزی پوشیده نمانده است.
بیشک پی از عملیات خاکورزی مقوله کاشت از اهمیت ویژهای برخوردار است. چراکه بسترسازی و کشت صحیح، روشهای مطلوبتر کاشت که بتواند بذر را با دقت کامل، در فواصل یکنواخت و عمق مناسب بکارد، مدنظر است.
33 ص
مقدمه
شیر باارزشترین ماده غذایی است که تقریباً کلیه مواد لازم جهت رشد و ادامه زندگی انسان را دارا بوده و اهمیت آن بخصوص در مورد تغذیه و رشد کودکان مشهود است و تنها ماده غذایی است که میتواند بطور متعادل اکثر نیازهای غذایی انسان را تأمین کند. پروتئین شیر کلیه اسیدهای آمینه ضروری لازم برای بدن را داراست. میزان مصرف سالانه مواد لبنی در یک کشور از نظر تغذیه و بهداشت، نشانهای از وضع اجتماعی و نشاندهنده سلامت افراد و پیشرفت وضع اقتصادی و بهداشتی آن جامعه است.
در حال حاضر که دنیا با تراکم جمعیت و کمبود مواد غذایی و فقر پروتئین مواجه است شیر به عنوان مکمل غذایی و جبرانکننده کمبود غذا مورد توجه خاص قرار گرفته است. از آنجا که شیر تقریباً غذای تکاملی است و کلیه عناصر لازم برای پرورش موجود را داراست بدیهی است نمیتواند از گزند میکروبها مصون باشد چنانچه در تهیه و توزیع آن دقت کافی به عمل نیاید و نکات بهداشتی رعایت نگردد.
به علت آلودگی به میکروبها و رشد و تکثیر سریع آنها به زودی فاسد میشود. بشر از ابتدای شناسایی شیر به عنوان غذا کوشش کرده است از فساد آن جلوگیری کرده و راهی برای نگهداری آن بیابد (جوشانیدن شیر و پیشرفت صنایع شیر).
ترکیب شیمیایی شیر:
آب 87% (تقریبی)
چربی 0/4% (تقریبی)
لاکتوز 7/4% (تقریبی)
پروتئین 7/3% (تقریبی)
مواد معدنی 6/0% (تقریبی)
ترکیب فیزیکی شیر
1- کلرورها، سیدم و پتاسیم به صورت یونی پخش شدهاند.
2- لاکتوز قسمتی از آلبدمین به صورت ملکولی است.
3- کازئین و فسفاتها به صورت کلوئیدی است.
4- چربی به صورت امولسیون است.
کنترلهای شیر خام
شیر خام تحویلی به کارخانه یا مراکز جمعآوری شیر باید شیر تازه گاو، خالص و تمیز با بود و طعم طبیعی و عاری از آغوز و مواد نگهدارنده باشد. کیفیت بهداشتی شیر خام تابع شرایط بهداشتی دامداری هنگام دوشش و همچنین تابع شرایط بهداشتی وسایل حمل شیر و دمای نگهداری شیر خام میباشد.
هدف از انجام این روشهای کنترل، بررسی کلی شیر خام از نظر وضعیت بهداشتی و ویژگیهای حسی بلافاصله بعد از ورود شیر به کارخانه یا مراکز جمعآوری و قبل از پذیرش آن است. این کنترلها در مورد شیر خام تحویلی با تانکر، وانت و سایر وسایل حمل شیر و همچنین ظروف حمل در کارخانه یا مراکز جمعآوری و دامداریها به کار میرود.